RBG- Ruth Bader Ginsburg

Ruth Bader Ginsburg; werd 87 jaar en was tot aan haar dood in 2022 rechter bij het hoogste gerechtshof van de Verenigde Staten. Haar bijnaam ‘notorious (beruchte) RBG’ omdat ze onuitputtelijk -en succesvol- werkte aan een betere wereld voor alle genders en minderheden. Maar niet zonder tegenwerking.

Dit is een documentaire over een vrouw die zo doortastend, indrukwekkend en tegelijkertijd zo nuchter is als rechter en jurist. Geen wonder dat ze is uitgegroeid tot icoon, waarover boeken geschreven zijn en films en ‘memes’ gemaakt zijn. Ondanks al deze openbare informatie over haar, springt deze documentaire gemaakt door Betsy West en Julie Cohen er toch uit. Dit openhartige portret laat niet alleen zien hoe Ginsburg de wereld veranderde met haar juridisch activisme, maar ook hoe ze de vrouw geworden is die zij is. Van haar jeugd tot de slapeloze nachten, waarin ze haar Harvard studie combineerde met het opvoeden van een baby. De docu RBG laat dat je respect voor deze verbluffende vrouw groeien; elke minuut die je kijkt.

The imitation game; Joan’s tragiek

Ja, de tragiek van Joan, die een bijfiguur in deze film is maar zo tot mijn verbeelding spreekt. En waarom dan? De tragiek van Joan is, dat zij uberhaupt voorbestemd was om een bijfiguur te zijn.

Even voor de setting. De film gaat over Alan Turing die tijdens de tweede wereldoorlog de voorloper van de computer ontwikkelde om de code te kraken waarmee de Duitsers hun berichten versleutelden. De vindingrijkheid, intelligentie en eenzaamheid van Alan zijn prachtig verbeeld; zijn ontzettende slimheid, zijn autistische trekken, zijn homosexualiteit die hij moet verbergen. Zijn anders zijn die hem uiteindelijk de das om doet.

En daar is ook Joan, de enige vrouw; net zo vindingrijk, net zo intelligent en ook eenzaam. In de jaren 40 van de vorige eeuw was het onmogelijk voor een vrouw om in een mannenwereld te werken. Ongepast! Ze kreeg er geen toestemming voor van haar ouders; dus verzon ze –samen met Alan- een dekmantel. Dat lukt voor even. Maar Joan moet zich aanpassen aan de ruimte die een vrouw krijgt en zich voorbereiden op een leven als “vrouw van”;  geen ruimte voor ‘eigen’ ambities, háár nieuwschierigheid of het ontwikkelen van haar unieke capaciteiten

Ja. Zo ging dat. Zó kortgeleden nog. Daar schrok ik toch weer van.

En nu. Nu is het anders. Wij hoeven geen bijfiguur te zijn; wij kunnen ons eigen leven leiden.

Wij kennen onze eigen tragiek. Wij verslikken ons in alle keuzes die we moeten maken. Wij kunnen alles. En Wij móeten alles. En alsof dat nog niet genoeg is zijn er ook nog heel veel meningen over “ons vrouwen in het algemeen” die zich aan ons opdringen: wat we allemaal niet goed doen en waar het ons aan ontbreekt.

Om moedeloos van te worden toch? Want omdat wij niets móeten, hebben we het idee dat we álles moeten. Dat maakt het leven ingewikkeld; we willen én, én, én. Het blijft moeilijk omdat het daardoor eigenlijk nóóit goed is: er is altijd wel iemand die iets op ons aan te merken heeft.

Dat is ónze tragiek.

Julie and Julia

Julie heeft het helemaal niet naar haar zin in haar leven. Ze verhuist met haar vriend naar een buitenwijk van NY waar ze niet wil wonen, ze heeft 7 jaar gewerkt aan een boek wat maar niet gepubliceerd wordt en haar werk is vervelend en saai. Haar vriendinnen boeken wél het ene succes na het andere. Julie wil ook wel eens wat, maar het lukt maar niet. Ze besluit om dan maar iets te gaan doen wat ze leuk vindt, maar wil daar wel een uitdaging van maken. Ze zet haar tanden in haar eigen project en besluit álle recepten uit het hele dikke kookboek over de Franse keuken van de befaamde meesterkok Julia Child in een jaar tijd koken en daar tegelijk een blog over te schrijven. Want koken en schrijven; dat is wat ze wil. Zo mooi om te zien wat er gebeurd als je gaat doen waar je van houdt; dat werkt ook hier weer prachtig!

Thelma & Louise, de volhouder wint níet

Aan het stuur van je eigen leven gaan zitten, dat doen Thelma en Louise in deze prachtige roadmovie, ze rijden dwars door het westen van de VS.

Een -hoe mooi de beelden ook zijn- schrijnend verhaal over twee vrouwen die vast zitten in hun levens. Heel lang hebben ze alles geslikt, zich aangepast en concessies gedaan. Ze zijn al veel te lang kwijt wie ze zelf zijn, en al helemaal vergeten wat het leven was dat ze zouden willen leiden. Ze kunnen niet meer zo verder en zien maar één way out: ze vertrekken.

Zonder voorbereiding stappen ze in de auto en rijden weg uit de vertrouwde omgeving die hen zo benauwd. Ze storten zich in het avontuur en proberen te ontsnappen aan hun levens.

Maar sturen in hun nieuwe leven, daar komen ze niet aan toe; ze hebben geen nieuw doel, geen nieuw vooruitzicht. Ze vertrekken hals over kop, ze vluchten.

Als je net zo lang wacht als Thelma en Louise met jezelf en je leven in de ogen te kijken, dan verlies je -net als zij- jezelf.

Als je maar doorgaat met doen wat je doet, je aan blijft passen aan anderen en geen grenzen stelt, dan leef je niet jóuw leven maar dat van iemand anders. Als je dat niet meer vol kan houden dan is het vaak te laat om nog genuanceerd te zijn; alternatieven te zien of te bedenken.

De harde les van Thelma en Louise is dat de volhouder níet wint.

Zij verliest uiteindelijk de macht over het stuur van de auto die haar leven is.

The queen

Een kijkje in het leven van een vrouw die op de grote, essentiele lijnen van haar leven niets te kiezen had. Niet waar ze ging wonen, wie ze zou worden, wat ze voor werk zou doen, en nog een heleboel andere dingen niet. De koningin van Engeland. Je ziet hoe klein haar wereld is in de grootsheid van haar paleizen en landgoederen; immense ruimte om haar heen. Eenzaamheid. En toch; ruimte om te kiezen.Te kiezen hóe ze dingen doet.  Hoe nemen we afscheid van Diana? Formeel en volgens de koninklijke regels der etikette, tradities en andere wetmatigheden? Of met ruimte voor interpretatie en eigen invulling? Je ziet hoe vast kan je raken in de wereld die je zelf creeert; waar je zelf de sleutels tot verandering in handen hebt. Zij, als koningin; maar ook wij, jij; al zie je het zelf niet altijd.

Mona Lisa Smile

Keuzes maken in je leven, er zijn er zoveel te maken in een vrouwenleven. Deze film vertelt een verhaal dat zich afspeelt in de jaren 50 op de prestigieuze amerikaanse vrouwenuniversiteit Wellesley College (waar ook bv Hillary Clinton heeft gestudeerd). Allerlei dilemma’s over hoe vrouwenlevens vormgegeven worden passeren de revue.

Een tijdloos beeld ,want hoeveel is er sinds toen nou écht veranderd?

We hebben vandaag zeker niet minder opties en nog steeds is voor elke keuze wel iemand te vinden die iets aan te merken heeft.  Het is moeilijk om het goed te doen. Elke keuze heeft gevolgen; en die zijn niet altijd te overzien op het moment dat je-expliciet of impliciet- kiest.

Allemaal vrouwen in deze film die hun leven op aan het bouwen zijn. De overtuiging dat geluk in het verschiet ligt; allemaal hun eigen idee over hoe dat geluk er uit ziet. Verschillende vrouwen, verschillende achtergronden, uiteenlopende dromen en ambities. Een skala aan kansen en keuzes. Keuzes die op verschillende manieren gemaakt worden van bewust tot onbewust, van en impulsief tot manipulatief.

Op een prachtige manier geeft deze film je een gevoel van de complexiteit die keuzevrijheid met zich meebrengt. De veelheid aan elementen die je keuzes beinvloeden, de omstandigheden en de timing die je keuzes bepalen en het gebrek aan overzicht over de verstrekkende gevolgen.

Zo makkelijk is het niet; keuzevrijheid..